จำแนกพระพุทธพจน์
พระพุทธพจน์ ชื่อว่ามีอย่างเดียว ด้วยอำนาจรสอย่างไร?
คือ ตามความเป็นจริง พระผู้มีพระภาคเจ้าได้ตรัสรู้อนุตรสัมมาสัมโพธิญาณจนถึงปรินิพพานด้วยอนุปาทิเสสนิพพานธาตุ ในระหว่างนี้ทรงพร่ำสอนเทวดา มนุษย์ นาค และยักษ์ หรือทรงพิจารณาตลอดเวลา ๔๕ ปี ได้ตรัสพระพุทธพจน์ใดไว้ พระพุทธพจน์นั้นทั้งหมดมีรสอย่างเดียว คือมีวิมุตติเป็นรสเท่านั้น.
พระพุทธพจน์ ชื่อว่ามีอย่างเดียว ด้วยอำนาจรส ด้วยประการฉะนี้.
พระพุทธพจน์ชื่อว่ามี ๒ อย่าง ด้วยอำนาจธรรมและวินัยอย่างไร?
คือ อันพระพุทธพจน์ทั้งหมดนี้นั่นแล ย่อมถึงการนับว่า พระธรรมและวินัย. บรรดาธรรมและวินัยนั้น วินัยปิฎก ชื่อว่าวินัย. พระพุทธพจน์ที่เหลือชื่อว่าธรรม. เพราะเหตุนั้นนั่นแล พระมหากัสสปได้กล่าวไว้แล้วว่า ผู้มีอายุ! อย่ากระนั้นเลย พวกเราพึงสังคายนาธรรมและวินัย และว่า เราพึงถามพระวินัยกะท่านอุบาลี พึงถามพระธรรมกะท่านอานนท์ ดังนี้.
พระพุทธพจน์ ชื่อว่ามี ๒ อย่าง ด้วยอำนาจธรรมและวินัย ด้วยประการฉะนี้.
พระพุทธพจน์มี ๓ อย่าง ด้วยอำนาจปฐมะ มัชฌิมะและปัจฉิมะ อย่างไร?
คืออันที่จริง พระพุทธพจน์นี้ทั้งหมดนั่นแล แบ่งประเภทเป็น ๓ คือ ปฐมพุทธพจน์ มัชฌิมพุทธพจน์ (และ) ปัจฉิมพุทธพจน์.
บรรดาพระพุทธพจน์ ๓ อย่างนั้น พระพุทธพจน์ว่า
เราแสวงหาอยู่ซึ่งนายช่างผู้ทำเรือน
เมื่อไม่พบ ได้ท่องเที่ยวไปสู่สงสาร
มีความเกิดเป็นอเนก ความเกิดเป็นทุกข์ร่ำไป
แน่ะนายช่างผู้ทำเรือน! เราพบเจ้าแล้ว
เจ้าจักสร้างเรือน (คืออัตภาพของเรา) ไม่ได้อีกต่อไป
ซี่โครงทั้งหมดของเจ้าเราหักเสียแล้ว ยอดเรือน (คืออวิชชา) เรารื้อเสียแล้ว
จิตของเราได้ถึงพระนิพพานมีสังขารไปปราศแล้ว
เราได้บรรลุความสิ้นไปแห่งตัณหาทั้งหลายแล้ว ดังนี้๑-
เมื่อไม่พบ ได้ท่องเที่ยวไปสู่สงสาร
มีความเกิดเป็นอเนก ความเกิดเป็นทุกข์ร่ำไป
แน่ะนายช่างผู้ทำเรือน! เราพบเจ้าแล้ว
เจ้าจักสร้างเรือน (คืออัตภาพของเรา) ไม่ได้อีกต่อไป
ซี่โครงทั้งหมดของเจ้าเราหักเสียแล้ว ยอดเรือน (คืออวิชชา) เรารื้อเสียแล้ว
จิตของเราได้ถึงพระนิพพานมีสังขารไปปราศแล้ว
เราได้บรรลุความสิ้นไปแห่งตัณหาทั้งหลายแล้ว ดังนี้๑-
นี้ชื่อว่าปฐมพุทธพจน์.
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น